ΟΙΝΟΤΙΚΑ 2013: Συμπεράσματα και εκτιμήσεις
Tην περασμένη Δευτέρα ολοκληρώθηκε η τριήμερη έκθεση των οινοποιών της Κρήτης «ΟΙΝΟΤΙΚΑ 2013», η οποία διοργανώθηκε για πέμπτη συνεχή χρονιά από το δίκτυο οινοποιών Κρήτης.
Η Κρήτη, ένα μέρος που όλοι πρέπει να επισκεφτείτε, είναι ένα από τα πρώτα μέρη όπου αναπτύχθηκε κουλτούρα γύρω από το κρασί, όπως αποδεικνύεται από αρχαιολογικά ευρήματα της μινωικής εποχής (3.000 – 1.500 π.Χ.)
Η ιστορία του Κρητικού αμπελώνα
Προορισμός μας το Ηράκλειο, το οικονομικό κέντρο του νησιού και το σημαντικότερο εμπορικό του λιμάνι, είναι μια πόλη που δεν φημίζεται για την ρυμοτομία της, όπου δεν διαφέρει σχεδόν καθόλου από τις περισσότερες πόλεις της Ελλάδας , αλλά παρ” όλα αυτά έχει να δείξει πολλά μνημεία από την περίοδο της Ενετοκρατίας όπου τα σημαντικότερα εξαγόμενα προϊόντα της εποχής ήταν το κρασί (Μαλβαζία), το λάδι, το τυρί και το σιτάρι της Μεσσαράς. Και ενώ τα υπόλοιπα προϊόντα πωλούνταν σε κοντινούς προορισμούς, όπως η Σαντορίνη και η Κάρπαθος, τα κρασιά ήταν φημισμένα στη Φλάνδρα, Πορτογαλία και στην Αγγλία. Οι εξαγωγές κρητικών κρασιών στην Αγγλία μάλιστα, είχαν αυξηθεί τόσο που ο βασιλιάς αναγκάστηκε το 1552, να στείλει πρόξενο στην Κρήτη.
Ακολούθησε μια παρατεταμένη περίοδος αναταραχών καθώς και παρακμής για το Κρητικό κρασί και την οικονομία που ξεκίνησε με την τουρκική κατοχή του νησιού το 1669 και τελείωσε το 1913 όταν η Κρήτη έγινε μέρος της Ελλάδας.
Η γρήγορη ανάπτυξη της γεωργίας -και του τουρισμού- τον εικοστό αιώνα, ανακόπηκε με την καθυστερημένη έλευση της φυλλοξήρας, στις αρχές της δεκαετίας του 1970 και σε συνδυασμό με τις διάφορες κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες των δεκαετιών που ακολούθησαν, όπως η εγκατάλειψη της αγροτικής ζωής, η μετοίκηση σε μεγάλα αστικά κέντρα, η εξάπλωση των τουριστικών ζωνών σ” όλα τα σημεία του νησιού, συνέβαλαν και αυτά στις δυσκολίες για την ανασυγκρότηση της αμπελοκαλλιέργειας.
Ήμουνα και “γω, πριν ακόμα μερικά χρόνια, σ” αυτούς που πιστεύανε ότι το Κρητικό κρασί δύσκολα θα μπορέσει να γίνει πρωταγωνιστής στον χώρο του Ελληνικού κρασιού. Όχι άδικα, οξειδωμένα και χωρίς χαρακτήρα κρασιά, αποτύπωναν την φιλοσοφία των μεγάλων αποδόσεων, καταστρέφοντας έτσι τις ποιοτικές δυνατότητες κάποιων εξαιρετικών τοπικών ποικιλιών και την εικόνα του Κρητικού κρασιού.
Η αναγέννηση του Κρητικού κρασιού
Τα τελευταία χρόνια μια νέα γενιά αμπελουργών, οινολόγων έδωσε μια νέα πνοή, εκσυγχρονίζοντας όχι μόνο τεχνολογικά τις γραμμές παραγωγής αλλά συνειδητοποιώντας ότι το κλειδί για την αναγέννηση του Κρητικού κρασιού είναι η προσεκτική καλλιέργεια των αμπελώνων, οι μικρές ποιοτικές παραγωγές και η ευλαβική προσήλωση στις τοπικές ποικιλίες.
Bingo! Ένας από τους λόγους που θαύμαζα πάντα τους Κρητικούς είναι η αντίδραση τους στην αφομοίωση και στη λήθη της παράδοσης. Να μην ξεχνάμε ότι η η Κρήτη είναι ο μόνος λατινοκρατούμενος ελληνικός χώρος που διακήρυξε ανοικτά την αντίθεσή της στην ξένη ενετοπαπική κατοχή, θεωρούμε δε, δεδομένη την αντίδραση των Κρητικών σε οποιαδήποτε προσπάθεια επιβολής όρων και θεσμών πέραν από τα δικά τους πιστεύω.
Έτσι με τα χρόνια φαίνεται ότι το μεγάλο ποσοστό αμπελώνων φυτεμένο με ξενικές ποικιλίες ολοένα και συρρικνώνεται. Από την άλλη και με τη συστηματική καλλιέργεια τοπικών ποικιλιών η Κρήτη αναδεικνύει πλέον μια σειρά από αξιόλογες Ελληνικές ποικιλίες με ενδιαφέροντα αρωματικά χαρακτηριστικά και ανεξερεύνητες δυνατότητες.
Βηλάνα, Βιδιανό, Δφνί, Μαλβαζία, Μοσχάτο Σπίνας, Πλυτό, Θραψαθήρι, Κοτσιφάλι, Μαντηλάρι, Λιάτικο είναι πλέον στην πρώτη γραμμή παραγωγής, αρκετές δε απ” αυτές βρήκαμε σε μονοποικιλιακές εμφιαλώσεις.
Δύο από τις λευκές ποικιλίες που δείχνουν ιδιαίτερο αρωματικό δυναμικό και θα πρέπει να ερευνηθούν περισσότερο είναι το Μοσχάτο Σπίνας και η Μαλβαζία Το Μοσχάτο Σπίνας, «ένας μικρόρογος θησαυρός» όπως πολύ σωστά περιγράφεται στη σελίδα του Wines of Crete, είναι ο κλώνος του Μοσχάτου, που παίρνει το όνομά του από την κοινότητα της Σπίνας στην επαρχία Σελίνου Χανίων. Μπορεί η ποικιλία να είναι γνωστή για το εκρηκτικό άρωμα του σταφυλιού, ωστόσο η λεπτή φλούδα του Μοσχάτου Σπίνας προσδίδει ένα τόσο λεπτό χαρακτήρα στα κρασιά, που το οδηγεί στο δρόμο εξαιρετικών ξηρών αλλά και γλυκών εμφιαλώσεων, καθώς και σε γοητευτικά ξηρά χαρμάνια.
Η ποικιλία Malvasia, διάσημο κρητικό κρασί την εποχή της ενετοκρατίας, δίνει κρασιά με πλούσια αρώματα, έντονη φρουτώδη γεύση και μοσχάτη επίγευση. Ο κλώνος Malvasia di Candia Aromatica προτιμάται από κάποιους παραγωγούς ιδιαίτερα στην περιοχή του Ηρακλείου με πολύ ελπιδοφόρα αποτελέσματα σε ξηρά και γλυκά κρασιά.
ΟΙΝΟΤΙΚΑ: Η ΕΚΘΕΣΗ
Οριζόντια δοκιμή Βιδιανού από μονοποικιλιακές εκδόσεις αλλά και χαρμάνια διαφόρων παραγωγών είχανε τη δυνατότητα να δοκιμάσουν οι επισκέπτες της έκθεσης σε έναν ειδικό χώρο όπου υπήρχαν διαθέσιμες ετικέτες
Ξεχωρίσαμε ένα ιδιαίτερα αρωματικό χαρμάνι( ξηρό) Μαλβαζία – Μοσχάτο Σπίνας , από το οινοποιείο Silva Daskalaki με το όνομα psithiros 2012, με έντονη φρουτώδη μύτη σε συνδυασμό με ελκυστικά αρώματα λουλουδιών, γεμάτη φρεσκάδα που εκφράζεται με αρώματα ανανά, εσπεριδοειδών, πεπονιού, γκρέιπφρουτ, χαμομηλιού, πανέμορφα αρώματα τριαντάφυλλου και «ψιθύρους» άσπρων λουλουδιών. Το στόμα προσφέρει αξιοπρόσεκτη δομή, δροσιστική οξύτητα, λιπαρή υφή, ωραίο φρούτο και αρκετά μακριά φρουτώδη επίγευση.
Από το οινοποιείο Δουλουφάκη, εκτός από τον Άσπρο Λαγό ερυθρό(Cabernet Sauvignon) που κατέκτησε το Μεγάλο Χρυσό στον φετινό Διεθνή Διαγωνισμό Οίνου Θεσσαλονίκης, ξεχωρίσαμε τον Δάφνιο (Βιδιανό), το Bιδιανό 2012 και το Femina (Malvasia aromatica, Μοσχάτο, Aσύρτικο )
Την πρώτη μονοποικιλιακή εμφιάλωση Ασύρτικου Κρήτης και μάλιστα σε δυο εκδόσεις, βρήκαμε στο οινοποιείο Lyrarakis, η οποία μπορούμε να πούμε ότι βρίσκεται πιο κοντά στο νησιώτικο ύφος Ασύρτικου, τυπικό μεν, υστερεί όμως σε βάθος και πολυπλοκότητα, Καινούρια εμφιάλωση αποτελεί για το ίδιο οινοποιείο και η Μαλαγουζιά, η οποία εμφανίζεται κάπως «νευρική» με περιορισμένο το αρωματικό της εύρος. Ιδιαίτερο επίσης κρασί το Δαφνί με έντονα βοτανικό χαρακτήρα.
Μια εντυπωσιακή γλυκιά έκδοση γηγενών Κρητικών λευκών ποικιλιών βρήκαμε στον Κρητικό Μαλβαζία, του ιδίου οινοποιείου, όπου τα σταφύλια των ποικιλιών Πλυτό, Δαφνί, Βιδιανό και Βηλάνα απλώνονται στον ήλιο για 9 ημέρες, για μερική αποξήρανση και ο παχύρρευστος γλυκός χυμός που προκύπτει παλαιώνει για ένα χρόνο σε καινούρια δρύινα βαρέλια. Το αποτέλεσμα είναι ένα εξαιρετικά ισορροπημένο γλυκό κρασί, με υπέροχα αρώματα, καταπληκτική δομή και αξέχαστη-ατελείωτη επίγευση…
Δοκιμάσαμε ένα εξαιρετικό δείγμα Ρωμέικου 1997, από το
Μήπως ήρθε η ώρα να επανεξεταστεί η προσθήκη του Μαρουβά, δίπλα στη Βερντέα και τη Ρετσίνα, στους οίνους με Ονομασία κατά παράδοση; Είμαι πεπεισμένος ότι πολλοί φανατικοί φίλοι του Sherry θα έτρεχαν να δοκιμάσουν το Ελληνικό αυτό Palomino…
Το στυλ των ξηρών κρασιών της οικογένειας Ντουράκη, σε γενικές γραμμές, είναι «γερμανικής» φιλοσοφίας και προέρχονται από αμπελώνες βιολογικής καλλιέργειας, ενώ στη γκάμα υπάρχει και ένα αξιοπρόσεκτο γλυκό, ίσως το πιο γλυκό της έκθεσης με ~300γ/λ. σάκχαρα, επαρκώς όμως ισορροπημένο. Στα σχέδια της οικογένειας μάθαμε ότι βρίσκεται και η παραγωγή ενός αφρώδους οίνου με «méthode traditionnelle», το οποίο ελπίζουμε να δοκιμάσουμε σύντομα.
Στο οινοποιείο Γαβαλά, ξεχωρίσαμε τον Έφηβο λευκός 2012 (Βηλάνα) και την Malvazia 2012, ενώ ο δυναμικός-νεανικός χαρακτήρας του Μοναχικός 2007 (Cabernet Sauvignon) επιβραβεύτηκε με ένα χρυσό στο Διεθνή Διαγωνισμό Οίνου Θεσσαλονίκης πριν από λίγες μέρες.
Δεν μπορώ να μην αναφερθώ όμως και σε μια φίνα οινοποίηση ξενικής ποικιλίας του οινοποιείου Μανουσάκη που εντυπωσίασε από την πρώτη κιόλας σοδειά κυκλοφορίας του. Το Roussanne 2012, πρόσφατα εμφιαλωμένο, αν και κλειστό δίνει μια ιδέα του τι πρέπει να περιμένουμε στο μέλλον.
Πολύ έξυπνη και σύγχρονη ετικέτα στο καινούριο Sauvignon Blanc 2012, με το όνομα axinos, του οινοποιείου Τamiolakis, με QR code.
Πολύ καλή σχέση ποιότητας τιμής για το Prince, του Αμπελώνες Καραβιτάκη, με μια τιμή που δεν ξεπερνάει τα 3€, ένα «νόστιμο” και ιδιαίτερα ελκυστικό κρασί. Το οινοποιείο διαθέτει και ετικέτες σπάνιων ξενικών ποικιλιών, όπως Temprnillo, Refosco, Sangiovese κ.α.
Από αποξηραμένα βιολογικά καλλιεργημένα σταφύλια της ποικιλίας Λιάτικο, το γλυκό κρασί της Μονής Τοπλού, έχει γύρω στα 200γ/λ. αζύμωτα σάκχαρα τα οποία ισορροπεί σχεδόν επαρκώς η ψηλή του οξύτητα.
Τελειώνοντας θα ήθελα να συγχαρώ τον Νίκο Μηλιαράκη, Πρόεδρο του δικτύου οινοποιών Ηρακλείου για τις προσπάθειες που καταβάλει προς όλες τις κατευθύνσεις για την ανάδειξη του Κρητικού αμπελώνα και τον ακούραστο Μανώλη Σταφυλάκη, -τον επονομαζόμενο Kritipedia- για την φιλοξενία και την ενημέρωση που μας παρείχε κατά τη διάρκεια της έκθεσης.
